Cumhuriyetimizin 102. yılında, sağlık alanında atılacak bu tarihi adımın arkasında duruyoruz.
Çünkü biliyoruz ki bu yasa, sadece bir meslek grubunun değil, tüm Türk halkının sağlık meselesidir. Anadolu Sağlık-Sen Genel Başkanı Sayın Necip TAŞKIN

Türk Diyetisyenler Birliği Yasası - Mesleki Özgürlük ve Halk Sağlığı İçin

Cumhuriyetimizin 102. Yılı

TÜRK DİYETİSYENLER BİRLİĞİ YASASI

HALK SAĞLIĞI İÇİN ZORUNLU BİR ADIM

Proje Yürütücüsü: Uzm. Dyt. Nurettin ŞAHİNLİ

Türkiye Diyetisyenlik mesleği adına yürütülen bu kampanya, mesleğimiz ve Halk Sağlığının geleceği için hayati önem taşımaktadır.

İmza Kampanyasına Katıl

GİRİŞ

Türkiye'de beslenme, sadece bireysel bir tercih değil, doğrudan ulusal sağlık güvenliğini ilgilendiren stratejik bir alandır. Ancak bugün hâlâ, diyetisyenlik mesleğini düzenleyen bağımsız bir kanun ve yasal oda yapılanması bulunmamaktadır. Bu eksiklik, hem halk sağlığını hem de sağlık sistemimizin etkinliğini zayıflatmaktadır.

Yaklaşık 60 bin diyetisyen mezunu olmasına rağmen; mesleğin yetki sınırları, denetimi ve kamusal rolü net bir sistematik içinde tanımlanmadığı için, ülke olarak bu potansiyeli kullanamıyoruz.

Oysa Avrupa'da diyetisyenlik, kanunla tanımlanmış, oda veya konsey yapısı altında organize olmuş bir meslektir. Bu yapı, hem bilimsel uygulama güvenliğini, hem de halk sağlığı koordinasyonunu sağlar.

DENETİMSİZ ZAYIFLAMA ÜRÜNLERİNİN SATIŞI

Türkiye genelinde, aktarlar ve internet satış platformlarında "zayıflama çayı", "bitkisel hap", "karışım" adıyla satılan ürünler, ciddi bir halk sağlığı krizine dönüşmüştür. Bu ürünler bilimsel onaydan geçmemekte, içeriklerinde ilaç etken maddeleri bulunabilmektedir.

Son yıllarda bu ürünler nedeniyle karaciğer ve böbrek yetmezliği, kalp ritim bozuklukları ve ani ölümler yaşanmaktadır.

Diyetisyen denetimi olmadan hiçbir zayıflama ürünü piyasaya sunulmamalıdır.

SAĞLIKLI BESLENME: TEMEL BİR İNSAN HAKKIDIR

İnsan sağlığına doğrudan dokunan tüm alanlarda hastaneler, okullar, cezaevleri, yurtlar, fabrikalar, huzurevleri, belediye aşevleri ve askeri kurumlar dahil en az bir diyetisyen bulundurmak yasal zorunluluk haline getirilmelidir.

Hastaneler ve Sağlık Kuruluşları

Tıbbi beslenme tedavisi hastalığın seyrini doğrudan etkiler.
Diyetisyenler tedaviye entegre beslenme planı yapar.
Malnütrisyon ve obezite kaynaklı komplikasyonları önler.
Hasta memnuniyetini ve tedavi başarısını artırır.
Sağlık Bakanlığı standartlarına uyumu sağlar.

Eğitim Kurumları

Çocukların fiziksel ve zihinsel gelişimi beslenmeden etkilenir.
Okul menülerinde enerji ve besin dengesi uzmanlık ister.
Sağlıklı beslenme alışkanlıkları erken yaşta kazandırılır.
Obezite ve yetersiz beslenme riskleri azaltılır.
Gıda güvenliği ve hijyen kuralları diyetisyen denetimiyle sağlanır.

Ceza İnfaz Kurumları

Sağlıklı beslenme temel insan hakkıdır.
Diyetisyen kontrolü toplu beslenme hatalarını önler.
Kronik hastalığı olan mahkûmlar için özel diyet hazırlanır.
Yetersiz beslenmeye bağlı sağlık harcamaları azalır.
İnsan hakları ve sağlık mevzuatına uyum sağlanır.

Huzurevleri ve Yaşlı Bakım Merkezleri

Yaşlı bireylerde enerji ve protein ihtiyacı farklıdır.
Diyetisyenler kronik hastalıklara uygun menü planlar.
Yutma güçlüğü ve sindirim sorunları için özel menüler oluşturulur.
Malnütrisyon ve kas kaybı riski azaltılır.
Yaşam kalitesi ve bakım standartları yükselir.

Askeri Birlikler ve Güvenlik Kurumları

Askeri performans doğru beslenmeye bağlıdır.
Diyetisyen kontrolüyle enerji ve sıvı dengesi korunur.
Aşırı yorgunluk ve sakatlanma riski azalır.
Moral ve dayanıklılık düzeyi artar.
Kurumsal sağlık standartları yükseltilir.

Fabrikalar ve İşyerleri

Uygun beslenme iş kazası riskini azaltır.
Çalışan verimliliği ve dikkat süresi artar.
İşe devamsızlık oranı düşer.
Diyetisyen planlamasıyla maliyet ve israf azalır.
Kurumsal sosyal sorumluluk standartları desteklenir.

Spor Kulüpleri ve Tesisleri

Sporcu performansı beslenme ile doğru orantılıdır.
Diyetisyen desteği sakatlanma riskini azaltır.
Kas gelişimi ve toparlanma süreci optimize edilir.
Doping riskleri ve yanlış takviye kullanımı önlenir.
Performans verileri bilimsel olarak izlenir.

Belediye Aşevleri ve Sosyal Yardım Kurumları

Dezavantajlı gruplara sunulan gıdanın besin değeri korunur.
Gıda zehirlenmesi riski diyetisyen denetimiyle düşer.
Kaynaklar etkin ve adil kullanılır.
Beslenme eğitimiyle toplumsal farkındalık artar.
Sosyal yardım hizmetleri halk sağlığıyla bütünleşir.

Aksi halde:

Toplu gıda zehirlenmeleri,
Dengesiz menüler,
Vitamin-mineral yetersizlikleri,
Kronik hastalık yükünde artış kaçınılmaz olacaktır.

Bu nedenle, bu kurumlarda Diyetisyen varlığı bir lüks değil, ulusal bir zorunluluktur.

YASAL DAYANAKLAR

Anayasa Madde 56: "Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek Devletin ve vatandaşların ödevidir."

Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu: Koruyucu sağlık hizmetleri kapsamında beslenme danışmanlığı ve denetimi.

İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Madde 25: "Herkesin kendisinin ve ailesinin sağlık ve refahı için beslenme hakkı vardır."

YETKİSİZ UNVAN KULLANIMI VE BİLİMSEL EROZYON

Diyetisyenlik diploması olmayan kişilere verilen yeterli olmayan sertifika ve benzeri eğitim belgeleri ile hizmet veren kişiler Toplum sağlığını büyük ve önemli ölçüde geri dönüşü olmayan zararlar vermiştir. Vermeye devam etmektedir.

"Beslenme koçu", "yaşam danışmanı", "online diyetisyen" gibi unvanlarla lisanssız kişilerin hizmet vermesi, halk sağlığını tehdit etmektedir.

Diyetetik eğitimi olmayan kişiler tarafından verilen tavsiyeler; yanlış ilaç-besin etkileşimleri, yetersiz beslenme planları ve yeme bozukluklarının artışıyla sonuçlanmaktadır.

Bu durum, yalnızca bireysel değil, toplumsal sağlık güvenliğini zedeleyen bir kaosa dönüşmüştür.

HALK SAĞLIĞI AÇISINDAN TÜRK DİYETİSYENLER BİRLİĞİ YASASI ÇIKARILMALIDIR

Türkiye'de yanlış beslenme alışkanlıkları; Obezite, Diyabet, Kalp-Damar Hastalıkları ve Çocukluk Çağı Metabolik sorunlarında artışa neden olmaktadır.

Diyetisyenlerin sistematik olarak istihdam edilmediği bir sağlık yapısı, bu hastalıkların önlenmesinde yetersiz kalmaktadır.Türkiye Diyetisyenler Derneği verileri ve Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2023 raporunda Diyetisyen sayısı ve nüfus oranı baz alınarak yaklaşık 100.000 kişiye 5 diyetisyen düştüğü belirtilmektedir.

EKONOMİK AÇIDAN TÜRK DİYETİSYENLER BİRLİĞİ YASASI ÇIKARILMALIDIR

Diyetisyenlerin etkin istihdamı, kronik hastalıkların azaltılması yoluyla Sağlık Bakanlığı bütçesinde milyarlarca liralık tasarruf anlamına gelir. Bu, sadece bir meslek düzenlemesi değil, aynı zamanda ekonomik sürdürülebilirlik politikasıdır.

DİYETİSYEN İSTİHDAMININ ÜLKE EKONOMİSİNE KATKISI

Diyetisyen istihdamı, tedavi maliyetlerini düşürerek Sağlık Bakanlığı bütçesinde yıllık milyarlarca liralık tasarruf sağlayacaktır. Kronik hastalıkların önlenmesi, iş gücü kaybının azaltılması ve verimlilik artışı ile ülke ekonomisine katkısı çok daha büyük olacaktır.

%40

Kronik hastalıkların doğru beslenme ile önlenebilme oranı

%60

Diyetisyen istihdamı ile sağlanabilecek sağlık bütçesi tasarrufu

3.5x

Diyetisyenli kurumlarda iyileşme hızı artışı

%70

Okul çağı çocuklarda doğru beslenme ile akademik başarı artışı

Kanıta Dayalı Gerçek: "Her 1 TL'lik diyetisyen hizmeti yatırımı, sağlık sistemine 7 TL tasarruf olarak dönmektedir.

Randomize kontrollü çalışmalar, diyetisyen danışmanlığının kronik hastalık riskini %40-60 oranında azalttığını göstermektedir.

BİLİMSEL KANITLAR VE ARAŞTIRMALAR

Kronik Hastalıklarda Etki

"Diyetisyen tarafından verilen tıbbi beslenme tedavisi, tip 2 diyabet hastalarında HbA1c değerlerinde %1.5-2.0 arası düşüş sağlamaktadır. Bu, diyabet ilaçları kadar etkili bir sonuçtur."

Diabetes Care Dergisi, 2021 - Randomize Kontrollü Çalışma

Ekonomik Etki Analizi

"Diyetisyen istihdamının artırılması, Sağlık Bakanlığı bütçesinde yıllık 15-20 milyar TL tasarruf potansiyeli taşımaktadır. Kronik hastalıkların tedavi maliyeti, önleme maliyetinden 7 kat daha yüksektir."

Sağlık Ekonomisi ve Politikası Derneği - 2023 Raporu

Halk Sağlığı Güvenliği

"Denetimsiz zayıflama ürünleri nedeniyle son 3 yılda 47 kişi hayatını kaybetmiş, 350'den fazla kişide geri dönüşü olmayan organ yetmezlikleri gelişmiştir."

Türk Tabipleri Birliği Halk Sağlığı Raporu - 2023

Eğitim Standardizasyonu

"Diyetisyenlik eğitimi; klinik beslenme, toplu beslenme sistemleri, beslenme biyokimyası gibi 15 temel alanda uzmanlaşma gerektirir. 160 kredi ve 2000 saat uygulamalı eğitim zorunludur."

YÖK Beslenme ve Diyetetik Eğitimi Çerçevesi

Uluslararası Karşılaştırma

"Türkiye'de diyetisyen başına düşen nüfus 5.000 iken, AB ortalaması 1.200'dür. Buna rağmen istihdam oranları AB'nin 1/5'i seviyesindedir."

OECD Sağlık İstatistikleri - 2023

Klinik Etkinlik

"Kardiyak rehabilitasyonda diyetisyen desteği alan hastalarda mortalite oranı %30, tekrar hastaneye yatış oranı %45 azalmaktadır."

Journal of the American College of Cardiology

DİYETİSYENLERİN KAZANIMLARI

Türk Diyetisyenler Birliği Yasası ile diyetisyenler aşağıdaki önemli kazanımlara sahip olacaklardır:

1. MESLEKİ ÖZERKLİK VE TANINIRLIK

Eşit Sağlık Profesyoneli Statüsü: Hekim, eczacı ve hemşire gibi, kendine ait bir yasa ve meslek odası olan, tanımlanmış yetkileri olan bir sağlık profesyoneli haline gelecekler.
Bağımsız Karar Verebilme: Hekim sevkine bağımlı olmaksızın, kendi uzmanlık alanları olan beslenme ve diyet konusunda bağımsız değerlendirme yapma, beslenme tanısı koyma ve tedavi planlama yetkisine sahip olacaklar.

2. YASAL VE HUKUKİ KAZANIMLAR

Net Yetki ve Sorumluluk: "Teşhis ve tedavi yetkisi" kavramı netleşeceğinden, belirsizlikler ortadan kalkacak.
Daha Güçlü Hukuki Koruma: Bağımsız bir oda, üyelerinin haklarını korumak için etkin bir şekilde dava açabilir, avukat tutabilir ve hukuki süreçleri yönetebilir.
Etik ve Standartların Korunması: Oda, meslek etiğini denetler ve etik dışı davrananlara karşı disiplin soruşturması açabilir.

3. EKONOMİK VE KARİYER KAZANIMLAR

Ücret Standardizasyonu: Oda, asgari ücret tarifesi belirleyerek serbest çalışan diyetisyenlerin fiyatlarını bir standarda oturtur.
Daha Geniş İstihdam Alanları: Net yetkiler tanındığında, diyetisyenler daha fazla alanda istihdam edilebilecek.
Sözleşme Gücü: Güçlü bir meslek odası, Sağlık Bakanlığı ve SGK gibi kurumlarla toplu sözleşmeler yapabilir.

ÖZET TABLO: "ÖNCESİ VE SONRASI"

Konu	Mevcut Durum (Olmadan)	Kazanım (Olduktan Sonra)
Mesleki Statü	Belirsiz, hekime bağımlı	Net, özerk, eşit sağlık profesyoneli
Yasal Yetki	Kısıtlı, yoruma açık	Net çizgilerle çizilmiş, geniş
Hak Koruma	Zayıf, bireysel	Güçlü, kurumsal (Oda desteği)
Ekonomik Durum	Standartsız, rekabete açık	Tarifeli, standardize, güvenceli

SONUÇ VE ÇAĞRI

Diyetisyenlik mesleği, yalnızca bireyin değil, toplumun yaşam kalitesini inşa eden bir bilimdir.

"Türk Diyetisyenler Birliği Yasası"nın çıkarılması, ülkemizde beslenme biliminin ve halk sağlığının geleceği için ertelenemez bir zorunluluktur. Devletin ilgili kurumları, meslek örgütleri ve üniversiteler birlikte hareket ederek;

Meslek standartlarını yasal güvence altına almalı,
Her ilde Diyetisyen Odası kurulmasını sağlamalı,
Halk sağlığını koruyacak bilimsel uygulama denetimini kurumsallaştırmalıdır.

Sağlıklı toplum, doğru beslenmeyle mümkündür. Doğru beslenme ise yalnızca diyetisyenle mümkündür.

RESMİ İSTİFA VE AÇIKLAMA

Sayın Meslektaşlarım,

Bugün, Akademik Diyetisyenler Derneği'ndeki görevimden istifa ettiğimi ve bu kararımın nedenlerini kamuoyuyla paylaşma gereği duyduğumu bildirmek istiyorum.

Akademik Diyetisyenler Derneği yönetimi, Türk Diyetisyenler Birliği Yasası gibi mesleğimizin geleceği için hayati önem taşıyan bir kampanyaya destek olmayı reddetmiş ve kendi tüzük maddeleri ile çelişen talihsiz bir tutum sergilemiştir.

Dernek Başkanı Füsun Bilgin Çakmak'ın şahsi duygularıyla hareket ederek, diyetisyenlerin umutla beklediği ve diyetisyenler için hayati önem taşıyan meslek odası ve yasa kampanyası hakkında derneğin kuruluş amacına ters davranması ve hakkı olmadan dernek koltuğunu işgal etmesi kabul edilemez bir durumdur.

Mesleğimizin geleceği, halk sağlığının korunması ve diyetisyenlerin haklarının güvence altına alınması için mücadele etmek yerine, kişisel çıkarların ön planda tutulduğu bir yönetim anlayışına sessiz kalamazdım. Bu kararımın temel nedeni, dernek yönetiminin bir meslek örgütü gibi değil, kişisel çıkarlar doğrultusunda hareket eden bir yapı haline gelmiş olmasıdır. Dernek, adını taşıdığı "akademik" kimlikle ve diyetisyenlik mesleğiyle bağdaşmayan bir yönetim anlayışı sergilemektedir.

Yönetim kurulu, meslektaşlarımızın sorunlarına çözüm üretmek, mesleğimizi geliştirmek ve halk sağlığını korumak yerine, sadece kendi kişisel menfaatleri doğrultusunda hareket etmektedir. Füsun Hanım başta olmak üzere yönetimdeki bazı isimler, mesleki itibarımızı ve dayanışmamızı hiçe sayarak, sadece kendi tanınırlıklarını artırmaya yönelik davranışlar sergilemektedir.

Yürüttüğümüz Türk Diyetisyenler Birliği Yasası çalışmaları da dahil olmak üzere tüm mesleki faaliyetlerde, destek göreceğimiz yerde sürekli engellerle karşılaştık. Meslektaşlarımızın emekleri ve hakları görmezden gelindi, samimiyetsiz ve yapıcı olmayan tutumlar sergilendi.

Bir meslek örgütünden beklenen dayanışma, şeffaflık ve mesleki gelişim ilkeleri yerine, bölücü, ayrımcı ve çıkarcı bir yönetim anlayışı hakim oldu.

Bu nedenle, dernekteki İstanbul Temsilciliği ve Yedek Yönetim Kurulu Üyeliği görevlerimden derhal istifa ediyorum. Mesleki mücadeleme, Türkiye Diyetisyenler Derneği üyesi olarak devam edeceğim. Tüm Meslektaşlarımızıda üye olmaya davet ederim.

Saygılarımla,

Nurettin Şahinli

Eski İstanbul Temsilcisi & Yedek Yönetim Kurulu Üyesi

Akademik Diyetisyenler Derneği

HAREKETE GEÇİN

Türk Diyetisyenler Birliği Yasası'nın çıkarılması, ülkemizde beslenme biliminin ve halk sağlığının geleceği için ertelenemez bir zorunluluktur.